Uitlaatklep

• 

• 

Over mijn bezoek aan collega-verzamelaar Bert Sliggers en diens collectie een volgende keer uitgebreider, maar voor dit verhaal nu eerst wat bijzonders daaruit gelicht. Daar gaan we:

Bert zag in 2013 op eBay een serietje tekeningen aangeboden waarvoor bij andere bezoekers van die site klaarblijkelijk geen belangstelling bestond; ze bleven onverkocht. In tweede instantie wilde Bert toch meer over het veilinglot weten, zodat hij alsnog contact zocht met de verkoper ervan.

Die liet hem per omgaande weten dat de op eBay aangeboden tekeningen maar een fractie vormden van een kolossaal levenswerk. De Amerikaanse maker ervan had, met potlood en papier, een oeuvre nagelaten van meer dan 4000 variaties op hetzelfde thema. Dat van onderhorige vrouwen, op alle mogelijke manieren gekneveld met behulp van fetish-accessoires.

Bert raakte zo gefascineerd door deze verzameling dat hij alle tekeningen voor ‘een paar honderd dollar’ ineens kocht. Nadat hij ze per post ook in Haarlem had ontvangen, wilde hij er vervolgens ook alles over weten. Op basis van de informatie van de verkoper en veel speurwerk in online-archieven kwam hij al snel het een en ander te weten:

De maker* was een ingenieur (1918-2011) die voor de Amerikaanse marine werkte. Zijn woning in Croton on Hudson NY werd in 2012 geruimd en de huisraad verkocht, waaronder honderden klokken, camera’s, technische apparatuur en scheikundige instrumenten. De boedel van een man die tegelijk uitvinder, knutselaar, verzamelaar en uiteindelijk ook hoarder was.

In zijn kelder trof men behalve duizenden nonfictie-boeken ook honderden naaktfoto’s, evenzovele knipsels uit bondagetijdschriften en uit andere pin-up magazines en seksblaadjes uit de jaren vijftig aan. Al zijn eigen bondage-tekeningen waren in deze ruimte verstopt, en wel achter een radiator. Zijn familie heeft nooit van zijn seksuele voorkeuren noch van de verzameling geweten.

• 

• 

Bert gaf in 2018 in eigen beheer het boekje A drawing a Day uit met een kleine selectie van de tekeningen. Daarin plaatst hij het werk ‘in een lange traditie van outsider art-kunstenaar die seksualiteit en erotiek als thema kozen’, onder wie Josef Schneller, Oskar Deltemeyer, Kar Vondal en Miroslav Tichy. Citaten uit deze mooie, kleine uitgave:

‘Het was waarschijnlijk de twaalfjarige productie van een keurige man die als uitlaatklep iets met zijn BDSM-gevoelens op papier moest doen. Vermoedelijk maakte hij een tekening per dag. Na het eten daalde hij af naar het souterrain – “nog even wat opzoeken”, riep hij naar boven – en met de grootste concentratie begon zijn potlood aan de vormgeving van zijn fantasie.’

‘Al met al, qua onderwerp en omvang, zijn er geen vergelijkbare collecties bekend. Musée d’Orsay in Parijs bewaart sinds kort het fotoalbum van de Parijse schilder en later notabele ingezetene van Charente, Charles François Jeandel, met een honderdtal bondagfoto’s uit de periode 1890-1900.

‘Dit unieke document laat zien dat er al vrij vroeg voor privégebruik en -genoegen dergelijke collecties werden aangelegd. De meeste van dit soort verzamelingen zullen geruimd zijn. Daarom is de collectie van deze ingenieur zo bijzonder. Zij geeft inkijk in de zielenroerselen van een gewone man die met zijn seksuele fantasieën een oeuvre schiep […].’

Er staat een tentoonstelling van de tekeningen op stapel in het Gents Universiteits Museum (GUM), zodra in België de coronamaatregelen zijn opgeheven.

*) De naam van de Amerikaanse ingenieur is bij Bert Sliggers bekend, maar vanwege het controversiële onderwerp is hem door juristen aangeraden voorzichtig te zijn met prijsgeven daarvan.

A drawing a Day is voor 12,50 euro verkrijgbaar in de webshop van de Haarlemse drukkerij Hof van Jan.