The Return of The Shadow

Blootfoto’s kunnen met drie verschillende intenties zijn gemaakt. Voor strikte privédoeleinden. Voor het opluisteren van contactadvertenties zoals die in de jaren zeventig, tachtig en negentig van de vorige eeuw in seksblaadjes en later op online-platforms als MSN verschenen. En in de bedoeling om ze te verkopen.

Ik verzamel portretjes en snapshots in die eerste categorie, en dan alleen die waarop een vrouw (1) is afgebeeld. Zowel de maker van de blootfoto als zij moet anoniem zijn, zodat ik er met de grootst mogelijke waarschijnlijkheid vanuit kan gaan dat hier amateurs met elkaar aan de slag zijn geweest, c.q. dat het een getrouwd, verliefd of bevriend stel betrof.

Dat er door de mazen van dat net ook foto’s in mijn collectie terechtkomen die op bijvoorbeeld een fotoshoot van een amateurclub zijn geschoten, is niet ondenkbaar. En ik meen intussen ook over een twintigtal foto’s te beschikken waaraan is af te zien dat huis-, tuin- en keukenfotografen een poging hebben gedaan om er geld uit te slaan.

De blootfoto’s waar het mij om gaat, zijn in de regel het resultaat van een een-op-een-sessie, dus zonder dat er van pottenkijkers sprake is of lijkt. Maar ook wat dit betreft ben ik soms de moeilijkste voor mezelf niet. Bij intrigerende portretjes die ook de aanwezigheid een of meer anderen verraden, wordt een oogje dichtgeknepen. Doordat menige blootfoto op het strand of elders in de buitenlucht tot stand is gekomen, zullen fotograaf en model niet altijd hebben kunnen voorkomen dat ze in de gaten liepen; áls ze daar al niet op aanstuurden.

• 

• 

Gelet op de tikje onhandige pose van meneer en de gekozen kadrering denk ik: gemaakt met de zelfontspanner.

Blootfoto’s waarop de fotograaf ook zelf aan het werk te zien is, koop ik gráág. Er zijn drie varianten in. De opname waarbij hij zichzelf heeft meegenomen in de spiegel. Die waarbij de zelfontspanner is of lijkt te zijn gebruikt. En de variant waarbij een tweede fotograaf op de ‘set’ werd toegelaten. Ook in dit geval hanteer ik weer het criterium dat je met enige zekerheid moet kunnen vaststellen dat je naar liefhebbers en niet naar pro’s kijkt. 

Foto’s met de makers ervan in beeld dragen bij aan het grotere verhaal dat ik uiteindelijk over de blootfotografie in huis, tuin, bed, strand & keuken wil gaan vertellen. Ik leg een mozaïek van de gezichten, lijven, locaties en stijlen waarin het genre sinds de ontdekking van de camera gestalte heeft gekregen, en de invloed daarop van de technologie, de kunsten, de heersende moraal en de maatschappelijke omstandigheden waarin mensen deze liefhebberij bedreven. Alle aspecten en details van een blootfoto, dus ook die waarop meneer zelf aanwezig is, helpen om die context preciezer te kunnen beschrijven.

De meest prominente ’tweede’ verschijning op de blootfoto’s die ik dagelijks in het internationale veilingaanbod aan me voorbij zie trekken, is die van De Schaduw. Hoeveel mannen zich in de bijna tweehonderdjarige geschiedenis van het medium niet hebben vergist in de positie die ze ten opzichte van de zon moesten innemen – je zou alleen al over die sub-sub-subcategorie in het genre, en in de snapshotfotografie in het algemeen, een fantastisch fotoboek kunnen samenstellen.

Die terugkerende technische fout (en niet hun slechte geweten, hè) is ze trouwens gemakkelijk te vergeven. Een niet onaanzienlijk deel van de blootfoto’s waarop De Schaduw figureert, lijkt per slot van rekening te snel en daarbij dikwijls ook nog stiekem genomen.

Vooral op strandfoto’s zie je het gebeuren. The Return of The Shadow. Zij ligt op haar buik bij te bruinen terwijl hij stukje bij beetje met zijn fototoestel dichterbij komt sluipen. De Schaduw arriveert als eerste ter plekke en neemt dan ook meteen al haar zonlicht weg. Wie reageert er het alertst? Hij met het haastig indrukken van de ontspanner? Of zij met die woeste blik die miljoenen blootfotografen als vanouds ook ‘best wel’ eens ten deel is gevallen?