Hij dacht van wel, maar zij wilde ècht niet

Blootfoto’s die mannen in het verre verleden van hun geliefde schoten, zijn op veilingen niet voor het binnenharken. Terwijl je er toch vanuit mag gaan dat iedere vent met een camera zijn geluk in dat huis-, tuin- en keukengenre wel een of meer keer zal hebben beproefd, moet je diep in het (online-)aanbod van verfomfaaide en vergeelde familiekiekjes graven om er van tijd tot tijd een bijzondere vondst in te kunnen doen.

Foto’s van allang overleden of intussen hoogbejaarde ‘housewives’ en ‘girls-next-door’ die in een meer of minder professionele studiosetting een gooi naar het grote geld deden door zich als pin-up te laten portretteren, zijn nog in overvloed voorhanden, net als kunstzinnig bedoeld naakt van de betere amateurs. Maar naar bloot dat door de geschiedenis heen louter en alleen voor privé-doeleinden – lees: voor slechts twee paar ogen – werd geschoten, moet je als verzamelaar veel intensiever zoeken.

Nog moeilijker wordt het als je, zoals ik, naar foto’s speurt die bovendien wat duidelijk kunnen maken over de periode, de omstandigheden en intenties waarin ze werden gemaakt. Zo beleefde het genre onder meer een hausse toen veel Amerikaanse soldaten een sexy foto van hun vrouw of meisje meekregen op de dag dat ze de oorlog in moesten.

Ander beeldmateriaal verschaft helderheid over de stand van de techniek (fotolampen, zelf postkaarten maken van foto’s, de uitvinding van de polaroid), over de samenleving in een bepaald tijdsgewricht (het communistische Oost-Duitsland, de hippie-jaren) en over de persoonlijke levens van mensen voor en achter de camera. Ik kijk bijvoorbeeld graag naar opnames waarbij een trotse man, behalve zijn geheel of gedeeltelijk ontklede wederhelft, meteen ook maar hun eerste tv-toestel op de plaat zette.

Ook foto’s waarbij hij zijn fantasie (zij aan het stoeien met een speelgoedbeer, met een pistool op hem gericht of in een striptease) en zijn hooggestemde gevoelens (zij in Moeder Natuur of als femme fatale) hun gang mocht laten gaan, zeggen me veel meer dan al dat saaie rechttoe-rechtaan bloot waarop de overgrote meerderheid van de vroegste camerabezitters terugviel.

Helemaal lastig zoeken wordt het als foto’s dan liefst óók nog wat vertellen over de interactie tussen de blootfotograaf en zijn muze op het moment dat puntje bij paaltje kwam. De blije sessies zijn zonder meer leukst. Er is gelukkig veel afgelachen tijdens verkleedpartijen en andere spelletjes waarbij ook nog even werd geposeerd.

Ik heb dit verzamelproject ‘Doe het dan voor mij!’ genoemd omdat ik veronderstelde óók veel foto’s op te gaan duikelen waaraan je kunt af zien dat het heus ook niet altijd gemakkelijk is geweest om je eigen liefje in een erotische pose voor de lens te krijgen (hier spreek ik ook uit eigen ervaring). Maar, verdomd als het niet waar is: snapshots van boze, woeste, onverschillige, in een kramp geraakte of anderszins weerspannige privémodellen zijn echt superzeldzaam. Ik weet niet beter of ze zijn allemaal op hun bevel van de aardbodem verdwenen.

Of dan toch ten minste bíjna allemaal. Want af en toe kom je ze dus tussen al die duizenden en duizenden foto’s op veilingsites nog tegen. Soms betaal je er de hoofdprijs voor, meestal ben je voor minder dan 30 euro de nieuwe eigenaar van zo’n anonieme, ‘mislukte’ opname. Ik laat er een paar uit mijn collectie bij dit verhaal vergezeld gaan. De blikken van de vereeuwigde vrouwen mogen elk voor zich spreken. Zo mooi en ontroerend de oude blootfotografie van huis, tuin, bed, bad, strand & keuken ook zijn mag, hier was aan beide zijden van vaders fototoestel helaas slechts sprake van verliezers.