Vrij Nederland publiceerde onlangs een artikel van Kees Driessen, waarin deze een gapend gat constateert tussen de ‘pornoficatie’ van de samenleving enerzijds en de ‘verpreutsing’ anderzijds. Terwijl we via internet gemakkelijker dan ooit toegang hebben (en daar massaal gebruik van maken) tot alles wat er op het gebied van seks en erotiek aan beeld wordt geproduceerd, is het taboe op bloot omgekeerd evenredig aangescherpt.
Alleen al het verwijderen van een reeks kunstzinnig bedoelde naaktportretten uit openbare ruimten maakte de afgelopen jaren wel duidelijk dat de panelen in dit opzicht flink zijn verschoven. Sterker nog: in voornoemde gevallen is er zelfs geen sprake meer van panelen die schuiven – ze zijn helemaal uit ieders zicht wég.
Driessen ziet voor de ‘hogere cultuur’ wel kansen om dat taboe te slechten , al is het maar een beetje. Tentoonstellingsmakers en andere gezichtsbepalende figuren in de kunsten en de media zouden dan het lef moeten tonen om de ‘betere’ pornografie binnen de domeinen van de musea en de publieke omroep toe te laten. Met Porno op papier en het bij die tentoonstelling verschenen boek Onder de toonbank heeft het ‘eerbiedwaardige’ Museum Meermanno in Den Haag wat hem betreft al een gedurfde stap in die richting gezet.
Zoals komedies je willen laten lachen en horror draait om angst, zo is pornografie niets meer of minder dan een genre dat je seksueel genot wil verschaffen, betoogt Driessen. Waarmee hij maar wil zeggen dat de creatieve intenties en kwaliteiten van de makers, de modellen en acteurs in het genre best wel eens zouden kunnen matchen met die van een regisseur van thrillers of de scenarist van een sitcom.
Als kijkers die intentie in een seksvideo of -foto herkennen en waarderen, dan leren ze het kaf van het koren heus wel scheiden. En waarom zouden ‘culturele poortwachters’ daarbij het voortouw niet nemen?, stelt Driessen in VN. Zij kunnen porno op die manier van haar moralistische en juridische smetten ontdoen. Hij ziet mooie kansen liggen voor onder andere het Nederlands Fotomuseum, voor literaire uitgevers en kunstacademies, maar ook voor de Publieke Omroep.
Nou staat er op deze site nooit pornografie omdat hier het ‘gewone’ huis-, tuin- en keukenbloot gezien door de ogen van mannelijke amateurs het onderwerp is. Maar ik zou me zo maar een expositie in dat Nederlands Fotomuseum kunnen voorstellen waarin ook dat bloot in een kunsthistorische context wordt geplaatst. Per slot van rekening hebben talloze eigenaren van een camera, én hun modellen (vrouwen/verloofdes), door de geschiedenis heen ook ernstige pogingen ondernomen om zich met professionele kunstfotografen, pin-ups en schilders te meten.
Soms lieten ze zich daarbij inspireren door de pose die ze op een reproductie of een print zagen (een liggend naakt op een sofa of canapé; een natuurtafereel van de symbolisten). Soms ook kwamen ze op eigen ideeën om hun geliefde op een net wat artistiekere manier te fotograferen dan rechttoe-rechtaan ‘zonder kleren aan’ of in een ondubbelzinnige pose zoals het beaver shot.
Hieronder wat voorbeelden:
Uit Japan, gedateerd 1969
Body art uit Duitsland, jaren zestig of zeventig
Stereo-dia uit Duitsland: kunstfoto in het kunstenaarsatelier
A la Paul Gauguin
‘Reclining nude’ à la Manet e.a.
Vermoedelijk uit de jaren zeventig, geïnspireerd op de klassieke oudheid
Dutch
English
French
German
Italian
Portuguese
Russian
Spanish