De moeder de vrouw

Ik ben maar even in mijn collectie ‘Kleine geschiedenis van de blootfotografie in huis, tuin, bed, bad, strand & keuken’ gedoken om te zien of er niet een portret van ‘de moeder de vrouw’ tussenzit. Ik meen het ideale omslag voor het Boekenweekgeschenk dan wel het Boekenweekessay met deze foto wel te hebben gevonden.

De vrouw in kwestie staat, net als in het gedicht van Martinus Nijhoff, op een boot, ze is daarop ook duidelijk in charge, en zeker naar eigentijdse maatstaven is ze tamelijk gender-neutraal afgebeeld. Niet te sexy, niet te behaagziek, rondborstig en heel huiselijk in haar pyjama, maar zeker niet te moederlijk. Uit haar hele houding spreekt dat al die stereotypen eenvoudigweg op haar niet van toepassing zijn. Menig man of jengelkind zou zich wel twee keer bedenken om zich zo maar tussen haar en die roeispaan in te wurmen.

Veel oude foto’s van vrouwen die zo veel empowerment uitstralen, ben ik op veilingen niet tegengekomen. Het zou me daarom niet verbazen als, behalve zijzelf, ook de maker van de opname (uit de jaren tien, twintig, dertig?) feminist is geweest of, met roeispaan en al, ter plekke tot de vrouwenzaak is bekeerd.

De kans is minimaal dat het CPNB bezwijkt onder de druk van Nederlandse schrijfsters om Jan Siebelink of Murat Isik, of beiden, van hun taak te ontheffen en alsnog een vrouw op het pennen van het Boekenweekgeschenk en het bijbehorende essay te zetten. Maar met deze foto op het omslag zou zelfs het droogkloterigste verhaal over reeds lang geleden gestorven, gereformeerde moeders-de-vrouw misschien toch wel gaan lezen.

Hij dacht van wel, maar zij wilde ècht niet

Blootfoto’s die mannen in het verre verleden van hun geliefde schoten, zijn op veilingen niet voor het binnenharken. Terwijl je er toch vanuit mag gaan dat iedere vent met een camera zijn geluk in dat huis-, tuin- en keukengenre wel een of meer keer zal hebben beproefd, moet je diep in het (online-)aanbod van verfomfaaide en vergeelde familiekiekjes graven om er van tijd tot tijd een bijzondere vondst in te kunnen doen.

Foto’s van allang overleden of intussen hoogbejaarde ‘housewives’ en ‘girls-next-door’ die in een meer of minder professionele studiosetting een gooi naar het grote geld deden door zich als pin-up te laten portretteren, zijn nog in overvloed voorhanden, net als kunstzinnig bedoeld naakt van de betere amateurs. Maar naar bloot dat door de geschiedenis heen louter en alleen voor privé-doeleinden – lees: voor slechts twee paar ogen – werd geschoten, moet je als verzamelaar veel intensiever zoeken.

Lees verder “Hij dacht van wel, maar zij wilde ècht niet”

Schitterende foto van de poes

Veelbeproefde methode in de straatfotografie: doen alsof je van plan bent om iets héél anders in beeld te brengen, terwijl je snel en in het geniep dan toch de foto schiet van de persoon of personen die dat zeer waarschijnlijk of overduidelijk niet op prijs stellen.

Hand maar weer in eigen boezem, want ook ik heb wel een een aantal van dergelijke candidfoto’s op mijn geweten, waarbij ik er steeds genadig van af kwam. Meer dan een paar boze blikken van mensen die me heus wel doorhadden, is me tot dusver niet ten deel gevallen.

Lees verder “Schitterende foto van de poes”

Geen porno of doorsnee bloot maar kunst

Vrij Nederland publiceerde onlangs een artikel van Kees Driessen, waarin deze een gapend gat constateert tussen de ‘pornoficatie’ van de samenleving enerzijds en de ‘verpreutsing’ anderzijds. Terwijl we via internet gemakkelijker dan ooit toegang hebben (en daar massaal gebruik van maken) tot alles wat er op het gebied van seks en erotiek aan beeld wordt geproduceerd, is het taboe op bloot omgekeerd evenredig aangescherpt.

Alleen al het verwijderen van een reeks kunstzinnig bedoelde naaktportretten uit openbare ruimten maakte de afgelopen jaren wel duidelijk dat de panelen in dit opzicht flink zijn verschoven. Sterker nog: in voornoemde gevallen is er zelfs geen sprake meer  van panelen die schuiven – ze zijn helemaal uit ieders zicht wég.

Lees verder “Geen porno of doorsnee bloot maar kunst”

De paringsdans van de mens: striptease

Een striptease is de parel in de kroon van de blootfotograaf, zou je veronderstellen. Actief worden uitgedaagd door je echtgenote of verloofde en dan tegelijkertijd ook nog lekker bezig kunnen zijn met je fotohobby: ja, hoeveel leuker kan ze het verder nog voor je maken?

Ik wist dus niet beter of ik moest op veilingen heel wat foto’s in deze categorie kunnen opduikelen. Maar bij nader inzien lijkt er in doorsnee huishoudens door de geschiedenis heen verhoudingsgewijs maar weinig geteased – en nóg minder in stripverband. Of meteen nadat hij ermee uit zijn doka kwam, zijn veel van die foto’s mogelijk al ter plekke door haar verscheurd.

Lees verder “De paringsdans van de mens: striptease”

De groene blootfoto

Bloemen en planten hebben in de geschiedenis van de blootfotografie hun nut nogal eens bewezen.  In de huiskamers van onze voorouders is heel wat afgesleept en geschoven met vazen en potten. De nadrukkelijke aanwezigheid daarvan op blootfoto’s schrijf ik vrijwel exclusief toe aan de vrouwen die voor al die portretjes poseerden.

Wie zichzelf niet als ondubbelzinnig lustobject van een echtgenoot wenste te laten vereeuwigen, eiste bloemen of planten op de ‘set’. Was het niet omwille van het verzachtende effect dat een fleurig boeket, een corsage of een kamerplant op een blootfoto kon sorteren, dan wel omdat al die extra weelderigheid prima van pas kwam als camouflagemateriaal.

Lees verder “De groene blootfoto”

De onbegrijpelijkste foto tot nu toe

Een van mijn goede voornemens op deze site is om over blootfotografie te kunnen schrijven zoals Hans Dorrestijn dat in zijn boeken doet over vogels. Hij hoeft bij wijze van spreken maar een kraai te spotten of in zijn hoofd begint ook meteen van alles te fladderen en te klapwieken.

Een minder indirecte inspiratiebron voor dit project is Johan de Vos, een verzamelaar en gewezen kunstacademie-directeur uit Vlaanderen die ik halverwege de jaren negentig voor de Volkskrant vroeg om aan de hand van ingezonden lezersbijdragen een wekelijkse rubriek over amateurfoto’s te verzorgen (De allermooiste foto van de wereld).

Johan had kort daarvoor mijn vroegste interesse voor het genre van de blootfotografie  gewekt met een verhaal in zijn boek Nogal onfatsoenlijk maar zeker verleidelijk, waarin hij zijn gedachten de vrije loop liet bij een op de rommelmarkt gevonden portret van een middelbare vrouw. Zij is gekleed in het uniform van een huisbediende, een sexy pakje waaronder ze overduidelijk bloot is, en komt op de foto besmuikt lachend aanzetten met een dienblaadje met twee drankjes voor de man met de camera en haarzelf.

Lees verder “De onbegrijpelijkste foto tot nu toe”

Bloot in het huishouden (2)

Van het handjevol oude blootfoto’s die ik van mijn eigen vrouw heb, is er eentje waarop ze in haar blauwe, kanten bh midden in de kamer een kledingstuk staat te strijken. Hij lijkt nogal op de mooie zwartwitfoto die bij boven aan dit verhaal staat, zoals ik ergens ook nog een paar snapshots heb waarin ze in een ochtendjas of nachthemd loopt te stofzuigen.

Die laatste lijken dan weer in helemaal niets op de twee foto’s die hierboven staan, want bij ons thuis zijn waarde, omvang en technische mogelijkheden van de beschikbare opname-apparatuur omgekeerd evenredig aan wat ik daar allemaal mee kan en mag als blootfotograaf. Ik heb me in die hoedanigheid met andere woorden dus weleens moeten verlagen tot het maken van stiekem ‘huishoudelijk bloot’.

Lees verder “Bloot in het huishouden (2)”

Bloot in het huishouden (1)

Waar the girl next door door de geschiedenis heen van de erotische fotografie heen tot een icoon van het genre kon uitgroeien, heeft the girl indoors het altijd met veel minder aandacht van beroepsfotografen en fotograferende kunstenaars moeten doen.

Oké, er zijn aardig wat namen van professionals op te noemen die met naaktportretten van hun eigen vrouw beroemd zijn geworden, zoals Harry Callahan, Helmut Newton en Nederlander Wally Elenbaas. Maar mij lijkt het veilig om te stellen dat the girl indoors zich, anders dan dat sexy ‘buurmeisje’, in de 180-jarige geschiedenis van het medium vrijwel altijd heeft moeten verlaten op de fotograferende amateur. Meer precies: op haar eigen vent.

Lees verder “Bloot in het huishouden (1)”

Adam und Eva: blootfotografie als cultus (2)

De bouw van de Berlijnse Muur op 13 augustus 1961 mag de Duitsers zelf dan weinig goeds hebben gebracht, als verzamelaar van blootfotografie ben je er met terugwerkende kracht maar wat blij mee. Nu nog kun je in de voormalige DDR erotische foto’s in het huis-, tuin-, bed-, bad-, strand- & keuken-genre kopen zoals je ze nergens anders ter wereld vindt. Zowel in stijl als in aantallen wijken ze volstrekt af van wat er elders op dit gebied wordt aangeboden. Alsof je als bioloog voor het eerst voet zet op een onontdekt eiland en er niet één Dodo aantreft, maar meteen hónderden.

Geen vrouw die een halve eeuw namelijk zo soepel uit de kleren ging als de Oost-Duitse Eva. Niet alleen thuis voor de fotocamera van haar Adam, maar zeker ook zo gemakkelijk in het openbaar. Geen Stasi of communistische regeringsleider die daar moeilijk over deed, integendeel. Bloot recreëren werd van bovenaf aangemoedigd in het boeren- en arbeidersparadijs.

Lees verder “Adam und Eva: blootfotografie als cultus (2)”

Aaibaar voyeurisme

Alle mannen zijn hetzelfde. Dat zijn ze ook al heel erg lang. De bewijzen ervoor dienen zich vanzelf aan voor wie het spoor terug volgt naar de begindagen van de fotografie.

Na de beitel, het houtskool en de schilderskwast beschikte de vrouwenliefhebber vanaf 1837-1838 over een nieuw instrument waarmee hij haar schoonheid kon verbeelden. En anders dan bij al die eerdere gereedschappen het geval was, hoefde de kersverse amateurfotograaf niet per se over enig kunstzinnig talent te beschikken om toch zijn eigen Mona Lisa, zijn Olympia of Venus van Milo te kunnen creëren. Er was letterlijk niet meer dan een vingerknip voor nodig.

Lees verder “Aaibaar voyeurisme”

Adam und Eva: blootfotografie als cultus (1)

Geen enthousiaster volk dan de Duitsers als het op bloot aankomt. Zuid-Europeanen, Fransen en latino’s mogen dan de naam hebben, het zijn onze oosterburen die er in de Heimat het meeste werk van maken. In indirecte zin dan toch tenminste, want er is geen natie ter wereld die zich zo hartstochtelijk heeft ingelaten met het fotograferen en filmen van de ontklede medemens.

Als puber keek ik in de jaren zeventig maar wat graag naar de Duitse tv, omdat ze er met hun Tiroler seksfilms, de reeks Schulmädchen Report en de documentaires van Oswalt Kolle (Das Wunder der Liebe) ver vooruitliepen op wat je elders aan bewegend beeld betreffende de materie kon opsporen (niets dus, als 15-jarige).

Lees verder “Adam und Eva: blootfotografie als cultus (1)”